XML version dated February 14, 2024. © Douglas R. Parks, Indiana University.
3
The Race Between the
Horse and the Buffalo
Alfred Morsette
niiʾaNAsuxtaaʾuúʾA - AhnuxunuuwaáWI - wehnaahtakuwaʾá nuu naapakúhtuʾ ništaaʾiitawaaWIhú kanawituuNUxtaahé. |
na niiNAhkiitúhkUx na tanáhaʾ noowiteeRAhwísaʾ weNAhkukhaanawiítIt sáhniš niiʾAhnihwačeehUxukú. |
noo- wituNAsaʾuúkUt tanáhaʾ. |
wewitatakuraakuNAhát wenehkoo- kawooruutíkA - wenehkuNAhunuúWI - wenehkiitUhwirítkA NAhkuuxitúhkUx. |
na witiinakawooruútIt na tanáhaʾ witiinapaʾá sáhniš weNAhkuʾiiníkUx weNAhkuʾá saNIškoótuʾ. |
weNAhkuRAsaawátAt noowiteeRAhwáʾ na niiNAhkuRAhčiiweešíkA nooWIšitinaaNIsáʾus weNAhkukoótU wačéh - tanáhaʾ - wešinehkuxkakátkA tanáhaʾ wešinehkuúxA. |
natsú wiináxtš wewitUtpsiwá nooxíniʾ na tšaápis weNAhkuwanú. |
witikaapaátš hiʾáxtiʾ šáxtiʾ wešohnihkootíkA. |
na wiináxtš weNAhkučíkAt weNAhkihtatataʾaáhNA niiNAhkuraaNIsáxA wewitiNAhkiísA weNAhkooweétA - weNAhkučíkAt - nooWIšituútIt pítkUx wiítA. |
noowitiwaákoʾ wah tAxtaRAhčíš weNAxkučikAxwanú tiweNAxkučíkAt. |
wah nikuwešitatihwáʾ číkuʾ sinataakunuutaáNA niitinoonahNAhuunuúku tanáhaʾ tinaraapáʾA. |
nawáh wetAxiraaNAhtšíštA štoh. |
wah štoh kooxiRAhtšičiíta niišakawooruutíkA. |
haáʾAx štoh kooxuuteéRIt na xáx štoh kooxuuteéRIt. |
nawáh wetAxúhtA hináxtIt niiNAxtaakitUhkákUx na neešuutAhnaaʾiitawaáWI wiiteešútš wiítA. |
nooWIšitihnaa- ʾiitáWI taanikutuutuúʾIt tinátš. |
taanikuneešuúta štáʾU tinátš. |
na kawíʾuʾ niíšuʾ neešikároʾ. |
šuutAh- naaʾiitáWI taanikukooxuútuʾ. |
nawáh neešiiwísWA niinakuraaNIsáxA niiháʾ. |
nootAxitawíʾIš na neešiwaákoʾ šuxčirikaʾá parúNIt. |
a noowitii- širaakawireéhAs |
šuhnaakaaNIštaátA - AxtAhniškaroóku - na šuhnaakaaNIštaáta wetiraahUhtačipiiruutíštA niinoonakuúʾU niinoonakuuraáʾU nataraakunuuwaáWI. |
wah - taanikuwetiraahiRAxá - niikohnuutAxitíštA niinakuútA tanáhaʾ tinaraapáʾA na kananakuútA. |
nawáh nikuwetinaataruuwaʾóstA. |
na neešiitohnaa- ʾiitáWI - niiwekohnuutáxtA - niiwenuutAxitštáNIt. |
tinaákUx wiiteešútš nootíʾAt. |
nawáh - tsu - niiwenaraateehuúNU wehninaateewaníkA niinooNAhkuúʾU -- tanáhaʾ wáh sčiríhtš kuúNUx niinooNAhkuúʾU -- wehnaraahUhtačipiiruútIt - xaawaarúxtiʾ - noowi- tiwaákoʾ wah nikukoxtIhiRAxá číkuʾ nakuraaʾiitawíhA. |
tinaaríčI xaawaarúxtiʾ noowitiwaákoʾ kaakatinihnaatéʾ tinaaríčI niitinuutaánu. |
wah čeésuʾ saNIškaapaačíšuʾ saNIščiraanarúhtuʾ weNAxkuNAhuninoosiwaáhNA nootAxikoó- tIt. |
tsu tineekataahwá niinaraateehuúNU NAxkUhuhwaawáʾA NAxkuwaawanú. |
tikaapaátš sáhniš tiNAxihkUhuunawiruuwaáhu. |
noowitiwaákoʾ tanáhaʾ kaakíʾ tákuʾ nakukunuhčitaátA NItwaawanú. |
wah - inooškuutUhtaátA na IškoowíRAt. |
atsú inooʾitootUhtaátA wekukooxuúʾUt. |
- tatinihnaatéʾ sáhniš NAtkutsaswaawáʾA. |
kaneeneetii- huunarúhtIt niiNItkuWIskáʾA. |
noowitiwaákoʾ xaawaarúxtiʾ- wah nikuneetuúʾUt. |
nuu wenaaríčI tanáhaʾ áxkUx noowitíʾ. |
wah tačé nikunóxtA nuunáxI. |
čiitíʾIš wehnitapsiwaáhNA nikuwitíʾ hukós nakucipiriíNU. |
kaakíʾ tákuʾ nakukusthunaáhWI. |
wah - xaawaarúxtiʾ - xaaNAhkatá - čiitíʾIš - wehnitapsi- waahnuuxukú wah nikuneetuúʾUt. |
niku- tatiikUxihnuúNAt čiitíʾIš nakuuhaweéNA. |
nikutatUsta- RAhtšúʾ nakuunáxI. |
tiNAhunaanúhAt hunaahčeeríškAt nikuwetsehwaahíštA. |
uu kutiraáNIš - sihWIswáNA niinatsteéhAt. |
wah - škuutUhtaátA wetAxkoowíRAt. |
tsu - inookiitiWIsátA iinatsteewaáhAt wetataawíRAt. |
nawáh weWIšitiraateewáNIt. |
wačéh xaawaarúxtiʾ tinawaaríčI noowitiraaninuʾá. |
tanáhaʾ kanawitiiwirooxuúʾU. |
nuuwešinawáNA tinaaríčI xaawaarúxtiʾ wenuunáxI kanawituhnaataRAhtščiraʾá wešinawáNA. |
na tinaaríčI - xaawaarúxtiʾ - nootIhiRAxUhunítIt. |
tanáhaʾ nooteehUhtačeewiíʾaʾ. |
wah - nikunoowehnuutaáNA noowiteewakaáhtaʾ - sáhniš čeésuʾ. |
wehninaaničitawiítIt nooWIšitiiNAhnuuwaawáʾAx tanáhaʾ wešiniinapaníku čeésuʾ. |
wetsú tinaátA xaawaarúxtiʾ nuu nootíʾAt. |
nootiwísAt niiʾAhnaraateehuúNU. |
tsu tinaaríčI tanáhaʾ noowituhkúxAx - wehnuhkUxáxI - wešiniinawirátA AhnuxwaákAhu tákuʾ kaakíʾ nakukuutUhtaátA. |
nawáh nikuwitiraačítA nataraahnaaničitáWI xaawaarúxtiʾ šiNAskuNAhnaáxI nuuxunuuwaáWI tanáhaʾ. |
xaawaarúxtiʾ nikuwitanuunaateehuúʾU. |
nawáh noowitiwaákoʾ xaawaarúxtiʾ wetateeričíšAt. |
wetsú tatskáʾ wačéh NAxkukuraáhNA tsu wenee- taraahníštA nataakuhnaaNAxweekoóčI. |
niiNAx- kuWIskáʾA aataátA na tatariwísAt. |
wah tsu tiiháʾ kunaáʾuʾ wetAxkuhnanaahníštA čeésuʾ. |
nikuwitanuhnaateehuúʾU xaawaarúxtiʾ. |
nikukohniraačitáWI xaawaarúxtiʾ - šiNAsiiničitáWI natoxtaakunuuwaáWI - naapakúhtuʾ. |
siíno tineetohnaáʾAt nataraahnaaničitawaáWI xaawaarúxtiʾ. |
witiwaákoʾ xaawaarúxtiʾ wah - tsu - wetinaatáRIt. |
tiNAhunásA huukaawiraátA nikuteéRIt xaaNAhkatá tuuháʾ hunaanapsíniʾ xaačiRAhpáhAt skaweéraaʾuʾ xaačiišawatá hunaahčeeríškAt hunaahkoohaáhkAt. |
wah tiiháʾ nikuwetanuhwaa- waáRIt awaaháxuʾ neskoóhAt šiNAsiinaanuuwaawanú neešaánuʾ tinačitákUx na tiNAhunásA niitinataraakunuúWI natakuraahnanaáhNA. |
wah tanikuwituhnaaʾiitUxúʾ. |
nikutatuuNUxaakAtkookUxuúkuʾ atíkaʾ wenakunaaʾiítI. |
na atíʾAx nuuNUxtaaʾii- tUxuúkuʾ haáwaʾ. |