XML version dated February 14, 2024. © Douglas R. Parks, Indiana University.

26

The Young Woman

Who Married a Horse

Alfred Morsette

wetatunaaʾiitíštA  atíkaʾ  nuuNUxtaaʾiitawihU-  xukú. 
wekohnatkoókuʾ  atíkaʾ  wačéh  nikunuu-  NUxtaaʾiiwaatihUxukú  –  wešiNItkuúkUx  skána  –  wenakunaa-  ʾiiwaawaátI  niikooNUsuxteésiš. 
tuxtaanuhkáʾIt  kunaáʾuʾ  atíkaʾ. 
atípaʾ  –  tuxtaaná  –  xaakunaáʾuʾ. 
tinaraaʾiitúxkUx  wenatunaaʾiitštáNI  nikutikunuuNUxtaa-  ʾiitihUxuúkuʾ. 

nuu  –  AhnuuxIhtakUhunuuwaaWIhú  –  naapakúhtuʾ  niikohnaačitaáʾA  aaníčI  šaahéʾ  aaníčI  sáhniš  sáhniš  AhnootiraaʾiítUx  tiwenatunaaʾiitštáNI. 
wehnaahtakoótA  anuú  witiraanuukaaʾiíšAt. 
witinaaNAxweekáʾIt  číkuʾ niiNAhkuraaNIhuuníčI  nátš  na  niiNAhkučísA  tstoóxuʾ. 
nikutiraapiRIhuúʾU  tstoóxuʾ  na  nátš. 
nikutiraačitáwiʾ  nátš  –  naatakaraáhNIš  wiiteešútš  –  nehkuraaWIhkAhunuuwaáWI. 

na  suunaxčipiríhtš  suúnaaxuʾ  nakuhneéRA  noonitooxuúNU  weWIšitinaápI. 
weWIšiteeNAh-  tákuʾ. 

wenawiitikú  wehneetUhwiítIt  wehnačiranuuwaáhu  tstoóxuʾ  –  číkuʾ niiNAhkuutaánu  –  weNAhkučiraahanoóku  tinaákUx  suúnaaxuʾ  noowitiihUhtawiraáʾAt  tinahUshaanúhAt. 

witiraačitéʾ  číkuʾ niiNAhkučiraawiíkA. 
noowitii-  čiišawataáhkUx. 
–  noowitiwískaʾ  –  teeNAxíʾ  kanítš. 
noowitunaahé. 
noowiteešuučitawiítIt. 
tičiraawít. 
teéʾaʾ. 
tiraakaanunookUxítIt. 

wah  –  niikohniiraawiiʾót  –  noowitiRAsawiraáʾAt  suúnaaxuʾ  wenehkupinaáhNA  nátš. 
tinaákUx  suúnaaxuʾ  nooti-  tawiraáʾAt. 
noowitiraawitáriiʾIs  AhnuuxunuuwaáWI. 

wehnaRAhkatawáNA  na  tinaákUx  suúnaaxuʾ  noowituuNU-  huuniíWIs. 
wewitiwískaʾ  nakukateeriítIt  nakuroo-  siíkA  nátš. 

wiiteešútš  noowitehtatataʾiíšaʾ. 
noowituuNIsah-  NIšé. 

noowitiwaákoʾ  nikutatootuníʾaʾ  tiwenatií-  na. 
nikutatootAsíštA. 
tatskáʾ  aasíh-  tiRA  tiwenatiína. 

noowitiwaákoʾ  suúnaaxuʾ  Axtóh  kaakatootIsiíšuʾ  tákuʾ niikooNAxíʾ 

noowitiwaákoʾ  Axtóh  tAxkuutIsiíšuʾ. 
tAxuuxIskáʾ  aata-  čiraawiíkA. 
neenoonaačiteeʾá  na  neewitiineetikúx  na  neeneešičiraawít. 
nikutátiʾ. 

wah  tinaákUx  suúnaaxuʾ  wetuutAxáRIt. 

noowitiwaákoʾ  wah  hánuʾ. 

noošitíWA  xaawaarúxtiʾ  niiʾAhnaRAseewaáhAt. 
a  čiišaáʾA  xaawaarúxtiʾ  tiweniisiRAxátA. 

wah  tineetuunoótA  tinaákUx  suúnaaxuʾ  neeNAhtakúʾU  wetawísaʾ. 
čuwekunáʾAt. 

tiisuxtáʾAt  nátš  –  na  –  nikunuxtawíʾAt. 
kaakaWIsaáhuʾ  siíno. 

nooWIšitiitAhnáʾIt  AhníštiRA. 
noowitihwáčiʾ  wetatinaaNAhkatawáʾ. 
naaniwiísuʾ  wetuxtoosít  nátš. 
wenehnapískaʾ  wekooNAxihwísaʾ. 

noowitikUxuhtawiraáʾAt  na  –  inoowitiirós  –  nátš  wehnuxtoosiikIštáNI. 

aa  –  paatúh  wešitehnínoʾ  –  waakáʾuʾ. 
nuhneéRA  suúnaaxuʾ  tooxuúnuʾ  tíʾ. 

tiwešiniNAxwé  noowitiraasšunáhAs. 
noo-  wituutAsšteéʾa  wiiteešútš. 

tiwehnuútA  –  wah  –  AhnuuxunuuwaaWIhú  wenaawiRIstaʾaanuu-  xukú  štoh  –  čiitíʾIš  weʾaahpsiwaáhNA  –  noowiti-  wáčiʾ  wiiteešútš  aa  tineehunuuwá  xoosánax  xaahúNA. 
uu  tiraaNIhuúʾU. 
nootiroočíWI  niinuútA. 
weNIhkuunáxI  tIhiRAxá. 
a  NAhiRAxaáhNA  tíʾ  sáhniš. 
nootiihuuničíWI  uu  nakukatariíNU. 
wah  číkuʾ naahkuúʾUt. 

noowiwitiinawíreehAs. 
na  witiraaničitawiítIt  xaawaarúxtiʾ  niiNIhkukatariíNU. 
–  noowitiraáNAt. 
–  čeesiitaá-  keeRIt 

noowitaahnunuuwá. 
uu  witikaništaanuú-  hAt. 

wah  tuukiišuxtaapóʾ  na  šuxtaačeehaáNAt  uunakatAh-  káʾU. 
štaNAhWIsátA  hawá  tuuwekuniraáNAt. 
neetohnaaNAsaakáwiitIt. 
neetoohnaaNAhkatawáʾ. 
awít  šiisiisuuxuuníkUt  če tačé noʾ. 
čiraátoʾ noʾ  paatúh  neetUhwaáhAt. 
neešiisinaaNAhunáreetIt  tinaákUx  suúnaaxuʾ. 

áxkUx  noowitipAxkoohaásAt. 
WIšitiinukúNIt. 
nooWIšitistareewaápI. 
–  uu  witiisánax. 
–  titaRAhčíš. 

noowitiinuuwáʾAx  xoosánax  na  tinaaríčI  xaa-  kaatít  noowituutapitaawaahaákuʾ  AhnačiškataWAhnaáhu. 
xeehaníhtš–  čiitíʾIš  –  wituhnaánuʾ  –  na  pítkUx–  WIšitiRIhuú-  ʾU  na  pítkUx  šikanaahniRIhuúʾU. 
xaaNAhkatá  noowitíʾIt. 
uu  wituhniwá. 

tineehUhkataáhu  AhnačiškataWAhnaáhu  tinaaríčI  piikaawá  noowitiwaákoʾ  tinaákUx  suúnaaxuʾ  nawáh  číkuʾ kaakatuutaáNIštat. 
neetuhneesiíšuʾ  niinaraačitáWI  tiwešiNAxkuutuuníkUt. 
wah  NAxkohtakúʾU  šíšaʾ. 
noowitUt-  káxaʾ. 

noowiteéʾaʾ  neeNAhtakúʾU. 
wah  nikuwetiwaákoʾ  šinatiitíRA. 
wah  kaakoonaačiteewaahnúxtA  tiweNAx-  waawanúxtA. 
xaawaarúxtiʾ  kooxinihniwá. 

wah  –  tinaraanoswaáWI  kunaáʾuʾ  –  NAxkiisawaaWIhú  xaawaarúxtiʾ  číkuʾ NIhkuraʾaáNA  tineéros  kunaáʾuʾ  a  tiweneéros  niiNAxkuhnanaáNU  xaawaarúxtiʾ  naakuunaweétA  na  –  tiweneéros  –  xaawaarúxtiʾ  –  NIhkuwihkataríkUt  –  na  číkuʾ NIhkuwiinapítkA. 
wah  tinaraaʾiitUxtoósI  wetaraaʾii-  tUxtaánu  naaʾiitúxuʾ  xaakunaáʾuʾ. 

wah  číkuʾ kaakíʾ niiNItkuutaáNA. 
wah  nikuwetaraanaawa-  ʾú. 
aninawaaríčI  niiwešiNAxuutaakeéRIt  kutatihnaanáʾ. 
–  aNIšinikutkAxaáhuʾ  –  suxtaaʾiitáWI. 
suxtaaʾiitáWI. 
nikutiwaakaáhuʾ. 

nawáh  wetatoonaaniwóʾ. 
wekaakatúhne. 
číkuʾ nuhnaawi-  ʾúxtA  aatuxtaʾiwanú  taanikuʾaatuútA  niitiwenatuútA  noowenatiraanuúxU. 
wah  nikiisuxtaáka  šiškuuxiʾít  čeésuʾ. 

wah  –  niikooNAxtapískaʾ  aniNAhunuuwaáWI  –  xaawaarúxtiʾ  wenakuraaʾiiʾaáNA  tanáhaʾ  –  xaawaarúxtiʾ  číkuʾ noo-  tihkawooruútIt  xoosánax. 
tehnuxtaaNIhuúʾU  xoo-  sánax  nuuxunuuwaáWI  aniNAhunaanúhAt  skaweéraaʾuʾ. 

wetičíkAt  –  hiʾáxtiʾ  –  tinaákUx  –  suúnaaxuʾ  –  hiʾáxtiʾ  wetičíkAt  šáxtiʾ  wehnaRAhčíkAt  inástiʾ. 

wah  číkuʾ kaakíʾ niiNItkuutaáNA. 
atsú  koxtohnaakeérikuʾ. 
nikuneeniiwaákoʾ  tinaaríčI  šinatiitíRA. 

wah  WIšitiiníʾit. 
anuú  witaahkUxUhuunií-  šAt  na  nooteeRAhkaaʾišwáʾ. 

a  tinaákUx–  wiiteešútš  –  noowitIhaananiwiítIt  oopiínuʾ  suúnaaxuʾ. 
nikunoowituútuʾ  suúnaaxuʾ  wešohniiNA-  hunáhAs. 
a  noowiwituhnanaaNIšítIt  piirátš  čeésuʾ. 
wekaakikaapaátš. 
wetiraanuh-  káʾIt. 
wewitohnuhnaaNAxweekoóčI  wekaakiraákUx  číkuʾ niikohnuuNUxtaačiteewaawaahnúʾ  wekaakuúʾUt. 

wah  taanikutatuuNUxAtkookUxuúkuʾ  atíkaʾ  wenakunaaʾiítI.