XML version dated February 14, 2024. © Douglas R. Parks, Indiana University.

51

The White Horse: A Crow War Story

Alfred Morsette

wetatunaaʾiitíštA. 
tiraaʾiítUx  naaʾiitUxitUhkaákaʾ  niiNIštaaʾiiwaatIhú  –  NAtkotkawookUxúku  –  NIhkunaaʾiiwaawaátI. 

tUhkaákaʾ  AhnuuxunuuwaáWI  tuuháʾ  skaweéraaʾuʾ  na  wiiteešútš  NIhkuraaWIhkAhunuuwaáWI  tinaraanátA  wewitiiNAhčiiwaakaroókuʾ  NAhnunáhtš. 
noowitiraaNIswátAt  a  čiišaahnunuuwá  haáwaʾ. 
tehnáʾIt  sanánat. 
hawá  nikuwituúʾUt  ninaaničitáWI  xaawaarúxtiʾ  tinaRAsatataátA  witinaná  tsástš. 

tinaaríčI  wiiteešútš  wehnuutačiríkUx  xaačiišawatá  witiitawéʾ. 
witiraná  tsástš. 
witiRAsaahpiiná  xaawaarúxtiʾ. 
čiríkU  wituhné  xaačiišawatá. 
tinaaríčI  wiiteešútš  nootiiNIsštoóʾAt. 
toosuuxaaxuuníkUt  wehnaWIskáʾA  aatataʾuútI  apAhníniʾ. 
wewitikatistátAt  wehnaraanátA. 

tehnáʾIt  sanánat. 
tsu  tinaraanátA  tUhkaákaʾ  nootuhnaanapítaahAt. 
tsu  tinaaríčI  wiináxtš  noowituhni-  raanúʾAt  –  xaačiišawatá  –  aatootuuníkUt. 
nooWIšitiiNIštaanipákuʾ  tUhkaákaʾ. 
nooNUsúx. 
xtakuunaahnáʾAx  nikuʾaaxUsuuxaáNA. 

kaakitákukuʾ  tinaaríčI  wiináxtš. 
noowitunaʾiwaahakUxítIt  xaačiišawatá. 
witikatariíʾI  xaačiišawatá  NAhkuunáxI. 
witIhaxwaníkuʾ. 
witIhaxtaaruxtá. 

wah  wehnaátA  niikohniiraawiiʾót  noowituutituuneéRIt. 
nuu  noowitiitunaáhkUx  sanánat. 
nikuwituhnaanuhwiʾúʾ  tinaraanátA  –  niinanaáhNA  –  tsástš. 
wah  uu  čiišanuutitUhtaakákUx. 
–  tehnaahawaahákUx. 
–  noowitiRAhnuúkUt  niitineetúhkUx. 
weNAhkuWIskáʾA  aatsaaxuuníkUt  tinaaríčI  xaačiišawatá  noowituúNAx. 
noowitihWIhuunáwaʾ. 
niku-  wituutaánuʾ. 
noowitiwísAt. 
noowititawátU  wehniinaNAhuukátA  ninaaničitáWI  tsástš  niinanaáhNA  niiʾAhnuutitUhtaakákUx. 

nuu  witaanáka  akAhpaátu  ituunuukaríkAt. 
nikunoowitíʾAt  wiítA  AhnaranaáhNA  tsástš  a  xaačiišawatá  nikunoowitistatatáʾAt. 

wehnuhnaačiriikawaáWI  wewititskatoosá  wehnuhnaaweerikú. 
haa  číkuʾ aatootaáNA  aatootuuníkUt  xaačiišawatá  inaaxaríčI. 
–  wehnuhteeriiʾaáhNA. 
–  tsu  tiNAhunuuwaáWI  noowitinaNAhuupooxítIt  tsástš  niitinaakaáWI  akAhpaátu. 
wewitikatistátAt. 
xaawaarúxtiʾ  noowitinaaní-  ʾit  ituunuukaríkAt  weNAhunuuwaáWI. 

tinaaríčI  wiináxtš  nootíʾAt  wehnuhteeriiʾaáhNA  xaačiišawatá  na  inoowitiihaaxtaaruxtá  siíno. 
noowi-  tiwískaʾ  šuuxUhuunetkAxítIt. 
neetootuuníkUt. 
AhnačeekaraanoótA  noowitičeewaawiritkUxítit  wewitohniinawoósA. 
noowitiretkAxítIt  čituúʾuʾ. 
tiinawiʾooxíNIt. 

tinaaríčI  wiináxtš  nootíʾAt  niiʾAhnaaríčI  xaačiiša-  watá. 
nootuutuuníkUt. 
nootsaakatareépI. 
nootiičitawiítIt. 
tiwehnaraawakaahtaʾá  xaátš  tinaaríčI  wiiteešútš  –  nootuuNAhnáʾAx  –  xaawaarúxtiʾ  wehnakUxuunaWIsítIt  niiʾAhnatawatúRA. 
tsu  noowituhnoohuunapítaahAt. 
nikunootíʾAt  oopiínuʾ. 
wah  hunaanapsíniʾ  nikuwitiwískaʾ  aataátA. 
a  čiišaahtawátU  haáwaʾ. 

wehnaRAhčirikaʾaáNA  wehnawakaahtaʾá  sanánat  xaawaarúxtiʾ  šiʾaasiinaakaʾiwaáhAt  tsu  tinaaríčI  wiináxtš  wehneečitáWI  xaačiišawatá  nootuuNAxhíNIt. 
wituutUhuuniikaʾuúkUt  niitiʾAhnatawatúRA. 

wah  xaawaarúxtiʾ  wehniitAhnaanawaʾuuníkUt  tinawaaríčI  sanánat  wiiteešútš  noošitiináʾAx. 
WIšitiiteérikuʾ  tinačiišawataáNA. 
nooWIšitiináʾAx. 
a  niiwehnuutUhwi-  ʾuúʾA  a  čiišaahkaaxIšuúhAt. 
nooWIšitiitawitAhúNA. 
tiwehnuutUhuunapítaahAt  –  a  –  štoh  nootitaʾiwát  xaačiišawatá. 
či  wešeeNAhuunukaáʾ  xaawaarúxtiʾ. 
anuú  AhnawaakatAhkáʾU  witikataʾuúkUt  weneékUt. 
nakaaxatUhkáWI  –  witeešuhtawíhAt  –  AhnaʾaahkawiteéhAt. 
nuu  wekutuutUhuúnuʾ. 
nuu  nootíʾAt  šohnihwaawani-  kUxítIt. 
noowitiiNAhnaačiteeʾá  iiʾAhnakaaxIšúhAt. 

tinaákUx  wiiteešútš  nooteéʾaʾ  nuu  wenaáʾa  wenaáʾa  weneehaahtawiitikú. 
witeenaaWIškaaʾaáhuʾ. 
a  či  –  nikiišaáNIt  –  niiʾAhnaraanoótA  Ahniš-  tíRA. 
noowitiwísAt. 

hee  wetAhnapískaʾ  wešitehnaakoótIt. 
Axtóh  kananaaxkuutaruhkukú. 

tsu  tinaaríčI  xaačiišawatá  tatinistéʾ. 
xaačiišawatá  nikutuhnaanáʾA. 
–  taanikutuutAxítIt. 
–  taanikutatuúta. 
wetatuu-  naáhNAt. 
neešiineekuunáʾAx. 
a  či  kohnakaaxIšúhAt. 
tinaaríčI–  xaawaarúxtiʾ–  weneehuunukaaʾá  a  sitikiihUhkaríštoʾ  wenaaxuhtawíʾa. 
wetehnaaweešítIt  tsu  neehuunukaataʾuúkUt. 
niihuhčitawaátAt  niitinaʾaahkáWI. 

wah  nooteeraánaʾ. 
suxtaahnaasíštA. 
wetata-  kuunaahnaaxíštA. 

nooWIšitinipaána  –  tinaaríčI  –  xaačiišawatá. 
nooWIšitih-  witáNIt  šikanaʾaaxiiteériku. 

wah  taanikuwituúta  tinaákUx  –  wiiteešútš  –  tUhkaákaʾ. 
tUhkaákaʾ  –  tiraaʾiítUx  nuuNUxtaaʾiiwaatihUxukú  –  kuNAhúx  natiniiNIštaákUx.